آیا «سلامت معنوی»، پروژه سازمان بهائیت در ایران است؟ +عکس و سند

سرویس سیاست مشرق - از دهه‌های پایانی قرن بیستم عنصری جدید به نام «معنویت» موردتوجه سازمان‌های جهانی متولی سلامت قرارگرفت و در سال ۱۹۸۳ به اجلاس سالیانه بهداشت جهانی کشیده شد و در اجلاس همان سال (سی‌وششمین اجلاس سالیانه بهداشت جهانی) بُعد چهارم سلامت به بحث و تبادل‌نظر گذاشته شد. نهایتاً در سی‌ و هفتمین اجلاس سالیانه بهداشت جهانی «معنویت به‌عنوان بخش جدایی‌ناپذیر استراتژی‌های سلامت کشورهای عضو سازمان جهانی بهداشت» به تصویب رسید.

«سلامت معنوی» البته مورد تاکید متون دینی در همه ادیان بوده و در دین مبین اسلام و پیامبر اعظم (ص) و دیگر معصومین علیهم السلام، همواره برای تعالی روحانی بشر توصیه‌های مکرری داشتند. اما آنچه در اینجا از «سلامت معنوی» مقصود این نوشته است، یک برنامه تدوین شده در سازمان جهانی بهداشت است که به کشورهای عضو ابلاغ شده و از طریق شبکه هایی مخفی و آشکار در حال تکثیر است و البته به دلیل عنوان ظاهری موجه، درباره اهداف پشت پرده این برنامه جهانی کمی غفلت صورت گرفته است.

لااقل به سه دلیل عمده به نظر می رسد که موضوع سلامت معنوی در ایران، ریشه در تعالیم فرقه ضاله بهائیت دارد. نخست اینکه رهبری بهائیت، مکرر از سلامت معنوی سخن گفته است. دوم آنکه برخی از متولیان سلامت معنوی در ایران، سعی در پوشاندن منشأ واقعی موضوع سلامت معنوی داشته اند. سوم آنکه در ایران موضوع سلامت معنوی با موضوع آموزش کودکان که از علایق جدی سازمان بهائیت است، پیوند خورده است. در ذیل به مصادیق جالبی از این سه دلیل پرداخته می شود.

1. رهبری بهائیت مکرر از سلامت معنوی سخن گفته است. برخی از مصادیق این مسئله را در ذیل مشاهده می کنید:

• عبدالبهاء (عباس افندی، فرزند بهاءا...) در متن یکی از الواح! خود، دو بار از عبارت سلامت معنوی استفاده کرده: «ای کنیز عزیز خدا! نامه شما به تاریخ ۶ آوریل ۱۹۰۶ دریافت شده است. شما نوشته اید که خانم «مان» سلامتی خود را به دست آورده است. ستایش خدای را که این دختر پادشاه به سلامت معنوی (spiritual health) رسیده است. بلا برای بدن، زمانی که سلامت معنوی وجود دارد، اهمیتی ندارد» (۱)

• همچنین عبدالبهاء در آگوست ۱۹۱۲ به یک زن آمریکایی گفته است: «همه این بیماری ها از بین خواهند رفت و شما از سلامت جسمی و سلامت معنوی کامل برخوردار خواهید شد... بگذارید قلب شما موقن و مطمئن باشد که به فضل بهاءا...، به لطف بهاءا...، همه چیز خوشایند شما خواهد شد. اما شما باید روی خود را کاملاً به سوی پادشاهی ابهی (جلال مطلق) معطوف کنید و توجه کامل داشته باشید - همان توجهی که مریم مجدلیه به حضرتش مسیح کرد- و من به شما اطمینان می دهم که سلامت جسمی و سلامت معنوی خواهید داشت» (۲)

• عبدالبهاء همچنین در ژوئن ۱۹۱۲ در نیوجرسی آمریکا، وقتی که دوستانش از سلامتی او پرسیدند، پاسخ داد: سلامتی بدن مهم نیست! آنچه مهمتر است سلامت معنوی است که لذت ابدی می بخشد و اثر همیشگی دارد. هر چه بیشتر از بدن مراقبت شود، بدتر می شود! بنابراین انکار برای بدن، ارجح است! امروز فقط یک لیوان شیر خوردم و حالم خیلی بهتر شد. چرا انسان فقط برای خوردن باید این همه زحمت و مشقت را متحمل شود؟ (۳)
• 
• عبدالبهاء: ای پزشک ارجمند!...خدا را شکر که دو قدرت داری: یکی شفای جسمانی و دیگری شفای معنوی. (۴)

• این رویکرد پس از مرگ عبدالبهاء نیز توسط رهبر بعدی ادامه می یابد. شوقی افندی به عنوان نمونه در نامه اش مورخ ۱۲ مارس ۱۹۳۴ به یک بهائی می نویسد: در موضوع درمان، بهترین نتیجه را می توان با ترکیب این دو فرآیند به دست آورد: معنوی و جسمی. (۵)

• سازمان بهائیت پس از مرگ شوقی افندی نیز موضوع سلامت معنوی را با جدیت پیگیری کرد؛ مسئله ای که مصادیق بسیاری دارد. به عنوان مثال در متن بیانیه «جامعه جهانی بهائی» (Baha'i International Community) در مورد سلامت و تغذیه که مورخ ۳۰/۰۵/۱۹۹۱ میلادی (۰۹/۰۳/۱۳۷۰) در دبیرخانه جامعه اقیانوس آرام در شهر نومئا (واقع در کالدونیای جدید، اقیانوسیه) ارائه شده، آمده است: «بهائیان معتقدند سلامتی بیش از نبود بیماری است. علاوه بر سه جنبه به طور گسترده شناخته شده سلامت –یعنی رفاه جسمی، روانی و اجتماعی- بعد معنوی سلامت نیز نه تنها برای زندگی فرد، بلکه برای زندگی خانواده و جامعه نیز مهم است» (۶)

سازمان بهائیت در این سالها فعالانه به دنبال بسط ادبیات سلامت معنوی در مجامع بین المللی بوده است. به عنوان یک نمونه دیگر مورخ ۱۸ فوریه ۱۹۹۸ کیسر بارنز (Kiser Barnes) -عضو تشکیلات بیت العدل اعظم جهانی و عضو مرکز آموزشی بین المللی بهائیت در حیفا[۱]- به نمایندگی از «جامعه جهانی بهائی»، در اجلاسی که به میزبانی اسقف اعظم کانتربوری بریتانیا و رئیس بانک جهانی در لندن برگزار شده بود، حضور یافت و مقاله ای را با عنوان «ارزش دادن به معنویت در توسعه» ارائه نمود. در این مقاله نیز از بعد معنوی سلامت سخن رفته است. (۷) بررسی محتوا و منابع این مقاله و آثار آن در مقالاتی که در ایران نوشته شده، خط و ربط های جالبی را نمایان می کند!

همچنین محفل روحانی ملی بهائیان آمریکا در صفحه سوم «رهنمودهایی برای محافل روحانی محلی» آورده است: سلامت جسمی، روانی و معنوی جامعه بهائی بر توانایی آن در عملکرد مؤثر، جذب جامعه گسترده تر و حفظ و حمایت از یک عضو فعال تأثیر دارد. (۸)

البته باید دقت داشت که این فرقه با کلمه معنویت و مشتقات آن، عبارتهای بسیاری ساخته اند و حتی به محافل نه نفره[۲] مدیریتی بهائیت، محفل روحانی یا محفل معنوی گفته می شود (Spiritual Assembly)[۳].

۲- برخی از متولیان سلامت معنوی در ایران سعی در پوشاندن منشأ واقعی موضوع سلامت معنوی دارند. شواهد این مسئله را مرور می کنیم:

• مسئولین مربوطه مکرر در سخنرانی ها و مقالات خویش مدعی شده اند که سازمان جهانی بهداشت، بعد معنویت را نیز به تعریف سلامت افزوده است؛ ادعایی که اشتباه بودن آن اظهر من الشمس است.

این تصویر مورخ ۲۸/۱۰/۱۴۰۳ از تارنمای سازمان جهانی بهداشت گرفته شد. چنانکه ملاحظه می شود در تعریف رسمی سازمان جهانی بهداشت از سلامت؛ به ابعاد فیزیکی، روانی و اجتماعی سلامت توجه شده و اثری از توجه به بعد معنوی سلامت وجود ندارد (۹)

متاسفانه در پیام رییس جمهور محترم، آقای دکتر پزشکیان به نهمین همایش سلامت معنوی اسلامی نیز این ادعای اشتباه مطرح شده است: «تعریفی که سازمان جهانی بهداشت در سال ۱۹۴۶ میلادی از سلامت ارائه کرد که عبارت بود از وضعیت حداکثری سلامت جسمی، روانی و اجتماعی و نه فقط نبود بیماری و ناتوانی. نهایتاً در سال ۱۳۶۲ (۱۹۸۳ میلادی)، بنا به پیشنهاد نماینده کشور نروژ در اجلاس سالیانه سازمان جهانی بهداشت، "سلامت معنوی" به عنوان بعد چهارم سلامت به تصویب رسید و تعریف و تعیین شاخص‌های آن به تناسب فرهنگ و تمدن هر کشوری به خود آن کشور واگذار گردید.» (۱۰)

همچنین دکتر سهیلا خزاعی -عضو گروه سلامت معنوی فرهنگستان علوم پزشکی و رئیس سابق اداره سلامت معنوی وزارت بهداشت- (که بعدها به دلایلی منحل شد)، در مقاله اش با عنوان «سلامت معنوی ـ آموزش و پرورش کودکان» (۱۱) برای اثبات این ادعا که بعد معنوی به تعریف سازمان جهانی بهداشت از سلامت افزوده شده، به یادداشت «سلامت معنوی؛ مرز بعدی» نوشته جان پل وادر در سال ۲۰۰۶ ارجاع داده است. (۱۲) اما با رجوع به اصل مقاله متوجه می شوید که اساسا چنین ادعایی در آن یادداشت وجود ندارد!

وادر –نویسنده این مقاله- یک پزشک بهائی و از اعضای محفل روحانی ملی سوئیس است و ارائه ای نیز با موضوع «برخی از جنبه های تاریخ بهائیت در سوئیس» (۲۰۰۹) در «مرکز مطالعات ایران و خلیج فارس عِزری» [۴] داشته است. (۱۳) این مرکز که توسط مئیر عزری –نخستین سفیر رژیم صهیونیستی در ایران- راه اندازی شده، ذیل دانشگاه حیفا مشغول به فعالیت است و به صورت ویژه بر روی بهائیان ایرانی کار می کند.

از مصادیق آشکار دیگر این مسئله، سخنرانی موژان مومن در این مرکز با موضوع «بازآفرینی و استفاده از خاطرات یک جامعه: شوقی افندی و تاریخ بهائی» در سال ۲۰۱۸ می باشد (۱۴)؛ همچنین سخنرانی دیگری با موضوع «نظم معماری و نمادین "معبد" در دیانت بهائی» که ۲۰۱۷ ارائه شده است. (۱۵) به دلیل «ارتباط وادر با مرکز مطالعات عزری»، «توجه ویژه این مرکز به بهائیت» و «پیگیری سلامت معنوی توسط بیت العدل اعظم واقع در حیفا» بعید نیست که به جریان افتادن این پروژه در کشور، دستپخت همین مرکز مطالعاتی باشد.

از سوی دیگر به نظر می رسد که برخی از مسئولان امر سلامت معنوی، سعی دارند با طرح گزاره های جعلی مبدأ ورود مفهوم سلامت معنوی و بنیانگذار آن را بپوشانند. به عنوان نمونه، رئیس سابق گروه سلامت معنوی فرهنگستان علوم پزشکی، به همراه برخی دیگر از اعضای این گروه در سال ۱۳۹۱ مقاله ای با عنوان «تعریف مفهومی و عملیاتی‌سازی سلامت معنوی: یک مطالعه روش‌شناختی» (۱۶) نوشته اند و در چکیده آن آورده اند: «از زمان ورود مفهوم سلامت معنوی توسط موبِرگ[۵] (۱۹۷۱م.) تاکنون تعاریف متعددی در مورد این مفهوم ارائه شده است...» در مورد این جمله باید این دو نکته را مدنظر قرار داد:

نخست اینکه عبدالبهاء لااقل ۶۵ سال قبل از تاریخ فوق الذکر به مفهوم سلامت معنوی پرداخته است. ثانیا آنچه موبرگ به آن پرداخته «بهزیستی معنوی» (Spiritual Wellbeing) است نه سلامت معنوی (spiritual health). (۱۷) آیا می توان پذیرفت که این اشتباهات، همگی سهوا رخ داده است!؟

۳- پیوند دادن موضوع سلامت معنوی با موضوع کودکان: نفوذ در امر تربیت و پرورش کودکان از علایق ویژه فرقه بهائیت است. اسناد و شواهد این مسئله بسیار است و «نظر سرکردگان این سازمان پیرامون مسئله تربیت کودکان»، «نقش مهم بهائیان در پایه ریزی آموزش و پرورش»، «نفوذ این فرقه در مدیریت مهدکودک ها و مدارس» و «ایجاد موسسات آموزشی برای کودکان در سرتاسر دنیا» برخی از این شواهد می باشند. متولیان سلامت معنوی در این سال ها سلامت معنوی را با مسئله آموزش کودک و نوجوان و پروژه «تکامل دوران کودکی» پیوند داده و سرمایه گذاری ویژه ای بر روی سلامت معنوی کودکان کرده اند. به برخی از مصادیق این امر در ذیل اشاره می شود:

• به عنوان یک مصداق جالب می توان به مورد موسسه روحی در کلمبیا اشاره کرد. در یک صفحه از تارنمای این موسسه می خوانیم: پرورش خصائل روحانی (معنوی) و عقاید، عادات و الگوهای رفتاری ای که خصیصه یک موجود روحانی است، به خصوص در سال های اولیه کودکی، باید شدیداً مورد تأکید قرار گیرد. (۱۸)

همچنین در صفحه ای دیگر از تارنمای این موسسه پیام بیت العدل اعظم مورخ ۲۱ آوریل ۲۰۰۸ منتشر شده است: "با آگاهی از آرمان‌های کودکان جهان و نیازشان به تعلیم و تربیت روحانی (spiritual education)، مساعی خود را گسترش می‌دهند تا گروه‌های روزافزونی را به کلاس‌هایی دعوت نمایند که کانون‌های جذب نونهالان ‌شده و بنیان امر مبارک را در جامعه مستحکم می‌سازد" (۱۹)

جالب است که کتاب های تألیف شده در این موسسه، به زبان فارسی نیز بر روی تارنمای موسسه بارگذاری شده. طبیعتا این سوال پیش می آید که چه کسانی از این محتوا استفاده می کنند!؟

در بخشی از پیام بیت العدل اعظم به بهائیان جهان در سال ۲۰۰۰ نیز آمده است: اکنون می خواهیم چند کلمه به والدینی که مسئولیت اصلی تربیت فرزندان خود را بر عهده دارند، بپردازیم. ما از آنها می خواهیم که به تربیت معنوی فرزندان خود توجه مستمر داشته باشند. (۲۰)

همچنین در بخشی از نامه ای که مورخ ۴ سپتامبر ۲۰۰۱ از طرف بیت العدل اعظم به یک زوج بهائی نوشته شده، آمده است: بر عهده والدین است که تمام تلاش خود را انجام دهند تا اطمینان حاصل شود که فرزندانشان از همان سالهای اولیه، تحصیلات معنوی دریافت می کنند، هم از طریق کلاس های بهائی که توسط مؤسسات دینی حمایت می شود و هم از طریق آموزش های اخلاقی و الگوهایی که در خانه دریافت می کنند. (۲۰)

در کتابی که بخش تحقیقات بیت العدل اعظم آن را تألیف کرده نیز آمده است: در دوران حکومت جهانی بهائی ها، به لطف تربیت معنوی، نوزادان تازه متولد شده برتر از خردمندترین و ارجمندترین مردان این زمانه خواهند بود! (۲۱)

اکنون این سوال پیش می آید که آیا اساسا ممکن است که طراحی فرقه ضاله بهائیت درون کشور، با این گستره پیگیری و اجرا شود؟

پاسخ این است که بله؛ این مسئله مسبوق به سابقه است. در متن بیانیه «جامعه جهانی بهائی» در مورد سلامت و تغذیه که پیش از این ذکر آن رفت، به شراکت (Partnership) جامعه جهانی بهائی با سازمان جهانی بهداشت و یونیسف در یک برنامه آموزشی با عنوان «حقایقی برای زندگی[۶]» اشاره شده است؛ جالب اینکه این برنامه در ایران نیز در همان سال های ابتدای دهه هفتاد اجرا شده است!

در تارنمای انگلیسی برنامه آموزشی «حقایقی برای زندگی» (۲۲) می توان عموم برنامه های اجتماعی مرموزی که در سال های پس از انقلاب اسلامی در ایران پیگیری شده است را مشاهده نمود. برنامه هایی از قبیل: «پروژه تحدید نسل» و «پروژه تکامل دوران کودکی».

نهایتا، شواهد تأمل برانگیزی که نشانگر ارتباط موضوع سلامت معنوی با سازمان بهائیت است و بخشی از آنها در این یادداشت مطرح شد، ایجاب می کند که در این موضوع محتاطانه عمل شده و کاوش های جدی تری صورت گیرد.

منابع:

1. https://www.bahai.org/library/authoritative-texts/abdul-baha/additional-tablets-extracts-talks/۳۹۲۰۲۷۸۷۵/۱#۱۷۰۱۰۵۸۸۷
2. https://www.bahai.org/library/other-literature/publications-individual-authors/bahaullah-new-era/۹#۷۷۴۵۶۴۵۹۳
3. https://centenary.bahai.us/vignette/mahmud-june-۲۴-about-one-s-physical-and-spiritual-health
4. https://www.bahaiblog.net/articles/bahai-life/what-is-spiritual-healing/
5. https://bahai-library.com/compilation_health_healing_nutrition
6. https://www.bic.org/statements/health-and-nutrition
7. https://www.bic.org/statements/valuing-spirituality-development

https://www.onecountry.org/story/unusual-meeting-bankers-and-believers

8. https://bahaiquotes.com/subject/health
9. https://www.who.int/about/governance/constitution
10. https://irna.ir/xjSGFN
11. https://ijhp.ir/article-۱-۱۶۵-fa.html
12. https://academic.oup.com/eurpub/article/۱۶/۵/۴۵۷/۵۹۰۴۴۴?login=false
13. https://bahai-library.com/vader_history_bahai_switzerland

https://onthisdateinbahaihistory.blogspot.com/۲۰۱۸/۱۰/october-۲۷-on-this-date-in-۲۰۰۹-john.html?m=۰

https://www.reddit.com/r/OnThisDateInBahai/comments/۱gb۴hry/bahai_history_october_۲۷_on_this_date_in_۲۰۰۹/?rdt=۳۷۴۴۵

https://www.youtube.com/watch?v=zTwJQJPugMw

14. https://www.youtube.com/watch?v=HHcMmF۶mldM
15. https://www.youtube.com/watch?v=dO۶DrIVLQes
16. https://journals.sbmu.ac.ir/me/article/view/۳۶۲۹
17. https://eric.ed.gov/?id=ED۰۵۷۳۴۸
18. https://www.ruhi.org/fa/spiritual-education-for-all-ages/
19. https://www.ruhi.org/en/walking-a-path-of-service/#CC۱
20. https://www.bahai.org/library/authoritative-texts/compilations/family-life/family-life.pdf?۲d۹a۲b۳۷
21. A Compilation on Baha’i Education, Author: Various Source: Compiled by the Research Department of the Universal House of Justice, Baha’i World Centre, August ۱۹۷۶, p.۱

https://www.bahaiblog.net/articles/bahai-life/importance-education-bahai-faith/#identifier_۱_۹۱۸۹

22. https://factsforlife.org