به گزارش مشرق، حسن حمزه، فعال رسانه در تلگرام نوشت:
مرکز مطالعات و بررسیهای استراتژیک بینالمللی (CSIS) در تاریخ ششم مارس ۲۰۲۵ میزبان نشستی با عنوان «شبکههای ایران در خاورمیانه» بود که در آن متخصصان برجستهای از چتم هاوس به بررسی راهبرد منطقهای ایران پرداختند. در این نشست، دکتر جان آلترمن میزبانی گفتگویی با حضور دکتر رناد منصور، پژوهشگر ارشد و مدیر ابتکار عراق و دکتر صنم وکیل، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در چتم هاوس را بر عهده داشت. محور اصلی این نشست، بررسی مقالهای با عنوان «محور مقاومت متغیرشکل» بود که به انطباق تاریخی شبکههای ایران با شرایط متغیر منطقهای و بینالمللی میپردازد و بخشی از پروژهای گستردهتر به نام XCEPT است که به مطالعه درگیریهای فرامرزی اختصاص دارد. این گزارش بهویژه پس از تحولات عمیق منطقهای در سال ۲۰۲۴ از جمله سقوط اسد در سوریه و تضعیف حزبالله به فهم چگونگی بازپیکربندی قدرت ایران در منطقه میپردازد.
خلاصه این گزارش نشان میدهد که راهبرد شبکهمحور ایران در منطقه با گذار از مدل سلسلهمراتبی (استعاره «هشتپا با شاخکهایش») به مدل افقی پس از شهادت سردار سلیمانی در سال ۲۰۲۰، انعطافپذیری قابل توجهی در برابر فشارهای بینالمللی از خود نشان داده است. تحلیلگران با بررسی دو زنجیره تأمین کلیدی - بازارهای انرژی و جریانهای مالی - مشاهده کردهاند که این شبکهها قادرند از مرزهای دولتی و غیردولتی، اقتصاد رسمی و غیررسمی و خطوط تمایز میان متحدان و مخالفان کشورهای غربی عبور کنند.آنها تصریح میکنند که تحریمها و اقدامات نظامی، علیرغم آسیبهای وارده، نتوانستهاند تغییر اساسی در رفتار منطقهای ایران ایجاد کنند و حتی در مواردی، به تقویت «اقتصاد مقاومتی» ایران انجامیدهاند.
به عنوان مثال، در پی تضعیف حزبالله در لبنان و سقوط اسد در سوریه، حوثیها در یمن و کتائب حزبالله در عراق روابط خود را تقویت کرده و نقش برجستهتری در این شبکه به عهده گرفتهاند.از دیدگاه این متخصصان، آنچه به راهبرد ایران قدرت بخشیده، روشهای متمایز دیپلماسی و ارتباط «از پایین به بالا، بدون سلسلهمراتب و شخصی» است که در مقابل دیپلماسی سنتی وستفالیایی غرب قرار میگیرد.
آنها همچنین به روند «چندهمسویی» (multi-alignment) در منطقه اشاره میکنند که به اعتقاد این تحلیلگران غربی، میتواند منجر به کاهش انزوای ایران شود. این کارشناسان ادعا میکنند پیوندهای اقتصادی بلندمدت و طرحهای اتصال منطقهای مانند «ابتکار جاده توسعه» عراق میتواند به تغییر ماهیت آنچه آنها «جنبههای مخرب محور مقاومت» مینامند، بینجامد. از دیدگاه این تحلیلگران غربی، راهکارهای مقابله با نفوذ منطقهای ایران نه در تشدید اقدامات تنبیهی، بلکه در تقویت دولتسازی، آنچه آنها «بهبود حکمرانی» میخوانند و افزایش مشارکت بخش خصوصی غربی در منطقه نهفته است؛ هرچند خود نیز اذعان دارند که این راهکارها تاکنون با شکست مواجه شده و با چالشهای اجرایی جدی روبرو هستند.
*بازنشر مطالب شبکههای اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکهها منتشر میشود.