دو سیاره بیگانه در حال فروپاشی و تجزیه در برابر چشمان تلسکوپ جیمزوب

به گزارش مشرق و به نقل از لایوساینس، برای اولین بار در تاریخ اخترفیزیک، تلسکوپ فضایی جیمزوب دو سیاره بیگانه را مشاهده کرده است که به سرعت در حال از هم پاشیدن و ریزش لایه‌های خود به فضا هستند. این کشف، که به‌عنوان یک فرصت بی‌نظیر برای درک بهتر ساختار درونی سیارات فراخورشیدی شناخته می‌شود، چشمه‌ای جدید از اطلاعاتی است که برای مدت‌ها در دسترس بشر نبوده است.

یکی از این سیارات، که به نام K2-22b شناخته می‌شود، سیاره‌ای سنگی به اندازه نپتون است و به قدری به ستاره‌اش نزدیک است که تنها در ۹ ساعت یک بار مدار خود را کامل می‌کند. دانشمندان می‌گویند که این سیاره از دمای بسیار بالای ستاره‌اش می‌سوزد؛ دمای سطح این سیاره به بیش از ۱,۸۲۶ درجه سلسیوس(۳,۳۲۰ درجه فارنهایت) می‌رسد که این گرما نه تنها سنگ‌ها را ذوب می‌کند، بلکه آن‌ها را بخار می‌سازد. مشاهدات اخیر از این سیاره با استفاده از تلسکوپ فضایی جیمزوب نشان داده که سنگ‌های بخار شده به شکل دمی شبیه به دنباله‌دار در اطراف سیاره گسترش یافته‌اند.

جیسون رایت، استاد نجوم و اخترفیزیک در دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا و یکی از نویسندگان این مطالعه، در بیانیه‌ای گفت: «این یک فرصت استثنایی برای درک ساختار داخلی سیارات سنگی است. ما به‌طور واقعی به درک آنچه درون این سیارات می‌گذرد، نزدیک‌تر می‌شویم.»، اما تنها K2-22b نیست که در حال تبخیر است. تیمی دیگر از دانشمندان با استفاده از ماهواره TESS یک سیاره بیگانه دیگر به نام BD+054868Ab را که به دور ستاره‌ای متفاوت می‌چرخد، کشف کرده‌اند. این سیاره که نزدیک‌ترین سیاره در حال تبخیر به زمین شناخته می‌شود، ویژگی‌های جالبی دارد.

داده‌های TESS نشان می‌دهند که BD+054868Ab دارای دو دم عظیم است؛ یک دم پیشرو که از ذرات بزرگ‌تر به اندازه شن تشکیل شده است و یک دم دنباله‌رو که از ذرات کوچک‌تر و شبیه به دوده ساخته شده است.

در مجموع، این دو دم در فضا ۵.۶ میلیون مایل ۹ میلیون کیلومتر) امتداد دارند و تقریبا نیمی از مدار سیاره را در بر می‌گیرند.

نیک توسای، دانشجوی تحصیلات تکمیلی در دانشکده نجوم و اخترفیزیک دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا که رهبری مطالعه JWST را بر عهده داشت، در این بیانیه گفت: «این سیارات به‌طور واقعی محتویات درونی خود را به فضا می‌ریزند. با استفاده از تلسکوپ جیمزوب، اکنون می‌توانیم ترکیب سیارات را مطالعه کنیم و بفهمیم که این سیارات از چه چیزی ساخته شده‌اند.»

چگونه این کشف‌ها به وقوع پیوست؟

این یافته‌ها پس از آن به دست آمد که TESS و JWST هزاران ستاره را رصد کردند، به‌دنبال کاهش‌های ظریف در نور این ستاره‌ها که به‌دلیل عبور سیاره‌ها از مقابل آن‌ها رخ می‌دهد. این گذرهای سیاره‌ای امکان مشاهده اثر انگشت طیفی از ترکیب شیمیایی سیارات را فراهم می‌کند و به اخترشناسان این اجازه را می‌دهد تا ساختارهای درونی سیارات در حال فروپاشی را بازسازی کنند. برای مثال، هنگام مطالعه K2-22b، JWST گازهایی مانند دی‌اکسید کربن و اکسید نیتریک را شناسایی کرد. این گازها معمولاً با اجرام یخی مرتبط هستند، نه با گوشته سیارات سنگی، و طبق پیش‌بینی‌ها باید مدت‌ها پیش به فضا تبخیر می‌شدند.

پایان نزدیک برای BD+054868Ab

هم‌اکنون، BD+054868Ab تقریباً هر یک میلیون سال به اندازه یک قمر از جرم خود را از دست می‌دهد. بر اساس پیش‌بینی‌های کنونی، ستاره‌شناسان انتظار دارند که این سیاره طی ۱ تا ۲ میلیون سال آینده به‌طور کامل از بین برود. این مدت زمان در مقایسه با عمر سیارات معمولی که میلیاردها سال دوام می‌آورند، چیزی بیشتر از یک چشم بر هم زدن است.

مارک هون، پژوهشگر پسادکتری در MIT که کشف BD+054868Ab را رهبری کرده است، در بیانیه‌ای گفت: «نرخ تبخیر این سیاره کاملاً فاجعه‌بار است و ما فوق‌العاده خوش‌شانس هستیم که شاهد لحظات پایانی این سیاره در حال مرگ هستیم.»