دولت جدید سوریه چگونه به تجاوزات اسرائیل پاسخ خواهد داد؟

آفتاب‌‌نیوز :

روز سه‌شنبه ارتش اسرائیل اعلام کرد که به اهدافی در جنوب سوریه حمله کرده است. این حملات تنها چند ساعت پس از آن انجام شد که رهبری جدید سوریه از اسرائیل خواست تا از مناطقی که پس از سقوط حکومت بشار اسد به تصرف خود درآورده، عقب‌نشینی کند. بر اساس بیانیه‌ای که ارتش اسرائیل منتشر کرده است، این حملات علیه «اهداف نظامی در جنوب سوریه، از جمله مقر‌های فرماندهی و مکان‌های نگهداری تسلیحات» صورت گرفت. در این بیانیه آمده است: «حضور تجهیزات و نیرو‌های نظامی در بخش جنوبی سوریه، تهدیدی برای شهروندان اسرائیلی به‌شمار می‌آید.»

از غیرنظامی‌سازی تا منطقه حائل؛ سیاست‌های مرزی اسرائیل

«یسرائیل کاتس»، وزیر جنگ اسرائیل، در بیانیه‌ای شامگاه سه‌شنبه این حملات را بخشی از یک «سیاست جدید» دانست که هدف آن «غیرنظامی‌سازی جنوب سوریه» است. او همچنین تأکید کرد که «هرگونه تلاش» از سوی نیرو‌های سوری یا گروه‌های شبه‌نظامی برای ایجاد پایگاه در منطقه‌ای که اسرائیل آن را «منطقه امنیتی» خود می‌داند، «با آتش پاسخ داده خواهد شد.»

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، روز یکشنبه این سیاست را اعلام کرده و خواستار «غیرنظامی‌سازی کامل» جنوب سوریه شده بود. این اظهارات و اقدامات اسرائیل روز سه‌شنبه با واکنش و محکومیت شدید دولت جدید سوریه مواجه گردید. «احمد الشرع»، رئیس‌جمهور موقت سوریه، روز سه‌شنبه ریاست کنفرانسی با عنوان وحدت ملی را بر عهده داشت که هدف آن ایجاد اجماع درباره آینده سیاسی و اقتصادی کشور بود. این کنفرانس با بیانیه‌ای پایان یافت که در آن تجاوزات اسرائیل به خاک سوریه محکوم و «اظهارات تحریک‌آمیز نخست‌وزیر اسرائیل» رد شد.

دولت جدید سوریه همچنین اعلام کرد که اسرائیل با نقض حاکمیت سوریه و یک توافق دیرین، به تعهدات بین‌المللی خود پشت کرده است و از جامعه جهانی خواست تا برای «پایان دادن به این تجاوزات» به اسرائیل فشار وارد کند. بر اساس گزارش دیده‌بان حقوق بشر سوریه که در بریتانیا مستقر است، نیرو‌های اسرائیلی تاکنون در سال جاری ۱۶ حمله در سوریه انجام داده‌اند. بیشتر این حملات از سوی نیروی هوایی اسرائیل صورت گرفته و دو مورد نیز مربوط به حملات زمینی بوده است. مقامات اسرائیل اعلام کرده‌اند که قصد دارند حضور نیرو‌های خود را در مناطق مرزی سوریه حفظ کنند. این مناطق قرار است به‌عنوان یک منطقه حائل تحت نظارت حافظان صلح بین‌المللی عمل کنند. با این حال، بیانیه‌های اخیر اسرائیل درباره «غیرنظامی‌سازی جنوب سوریه» موجب افزایش تنش‌ها در داخل سوریه شده است.

سیاست‌های اسرائیل در سوریه؛ تحکیم امنیت یا ایجاد تفرقه؟

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در سخنرانی خود به سه استان جنوبی سوریه به‌طور ویژه اشاره کرد و گفت که اسرائیل اجازه حضور نیرو‌های سوری در قنیطره، درعا و سویدا را نخواهد داد. روز سه‌شنبه، خبرگزاری دولتی سوریه گزارش‌هایی از تظاهرات در سویدا منتشر کرد که واکنشی به این اظهارات و اقدامات اسرائیل بود. همچنین، رسانه‌های سوری و دیده‌بان حقوق بشر سوریه گزارش دادند که تظاهرات مشابهی در دو استان دیگر نیز علیه اقدامات اسرائیل صورت گرفته است.

پس از سرنگونی نظام بشار اسد، اسرائیل حملاتی به روستا‌های مرزی سوریه انجام داد و این حملات را به‌عنوان اقداماتی موقت برای تضمین امنیت خود توجیه کرد. با این حال، این حملات حتی در ماه‌های ژانویه و فوریه نیز ادامه یافته و نگرانی‌هایی را در میان مردم سوریه به وجود آورده است که این تجاوز‌ها ممکن است به اشغال نظامی طولانی‌مدت منجر شود.

دولت احمد الشرع در تلاش است تا ارتشی ملی ایجاد کند که بتواند گروه‌های شبه‌نظامی مختلف سوری را تحت یک پرچم واحد گرد آورد. اما برخی از این گروه‌ها تمایلی به پیوستن به این ارتش ندارند و همچنان کنترل مناطق وسیع و منابع اقتصادی مانند زمین‌های کشاورزی و میادین نفتی را در دست دارند. برخی از سوری‌ها اقدامات و اظهارات اسرائیل را تلاشی برای ایجاد تفرقه بیشتر و جلوگیری از دستیابی به وحدت ملی می‌دانند. سازمان ملل متحد و چندین کشور عضو اعلام کرده‌اند که اسرائیل با اعزام نیرو‌های خود به داخل و خارج از منطقه حائل، که به‌موجب قطعنامه سال ۱۹۷۴ شورای امنیت سازمان ملل پس از جنگ میان سوریه و اسرائیل ایجاد شده بود، آتش‌بس چندین دهه‌ای میان این دو کشور را نقض کرده است.

پس از حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ اسرائیل در چندین جهت درگیر جنگ بوده است. اگرچه اسرائیل و لبنان در اواخر نوامبر به توافق آتش‌بس دست یافتند، اما اسرائیل همچنان به هدف قرار دادن مواضع حزب‌الله و دیگر شبه‌نظامیان ادامه داده است.

همچنین، اسرائیل و غزه در حال نزدیک شدن به پایان مرحله اول آتش‌بس هستند. بر اساس این توافق، گروگان‌های اسرائیلی که حماس در حمله اولیه گرفته بود، در ازای زندانیان فلسطینی در اسرائیل آزاد شدند. اواخر روز سه‌شنبه حماس اعلام کرد که میانجی‌ها به توافقی در مورد آزادی زندانیان فلسطینی دست یافته‌اند که قرار بود شنبه آزاد شوند. اسرائیل که این روند را متوقف کرده بود، اعلام کرد که تا زمانی که حماس متعهد نشود گروگان‌ها را بدون «مراسم‌های تحقیرآمیز» آزاد کند، آزادی زندانیان فلسطینی به تأخیر خواهد افتاد. با این حال، رسانه‌های اسرائیلی بامداد چهارشنبه گزارش دادند که این آزادی در عرض ۲۴ ساعت آینده انجام خواهد شد و هم‌زمان، حماس اجساد چهار گروگان جان‌باخته را به مصر تحویل خواهد داد.