۳ ساعت پیش به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، تلاش برای شناخت جولانی که حالا با هویت احمد الشرع، خود را به عنوان رییس جمهور سوریه معرفی کرده، از موضوعاتی است که در هفته‌های اخیر مورد توجه بسیاری از نویسندگان ترکیه قرار گرفته است.
با توجه به این که جولانی و گروه او در ادلب، طی سالیان طولانی، تحت حمایت و هدایت ترکیه و دولت اردوغان قرار داشتند، محافل فکری و سیاسی آنکارا و استانبول، بر این باورند که برای پیشبینی آینده سوریه، باید هم جولانی را به دقت شناخت و هم اهداف و برنامه‌های آنکارا برای حمایت از او را.
حسن مسعود اُندر تحلیلگر و استاد دانشگاه در ترکیه که متخصص مطالعات امنیت ملی، اطلاعات و مبارزه با تروریسم است، در یک تحلیل کوتاه، به بررسی مهمترین ابعاد زندگی جولانی پرداخته تا به ما نشان دهد که او کیست و طی چه روندی به ایستگاه فعلی رسیده است.
متن کامل اظهارات این نویسنده ترک درباره رییس کنونی حکومت انتقالی سوریه را با هم مرور می‌کنیم:
از ریاض تا بوکا
بررسی ابعاد مختلف زندگی و تحلیل روانی یک رهبر یا سیاستمدار و آشنا شدن با داستان زندگی، حساسیت‌ها، ساختار شناختی و دنیای عاطفی، شناخت ما را بالا می‌برد و می‌تواند نشان دهد که تصمیمات احتمالی آن سیاستمدار در بزنگاه‌های مختلف چه خواهد بود.
محمد جولانی در سال 2006 توسط ایالات متحده دستگیر شد و در زندان بوکا در جنوب عراق که به عنوان یک پایگاه آموزشی جهادی شناخته می‌شود، قرار گرفت. در اینجا با ابوبکر البغدادی آشنا شد و رابطه محکمی برقرار کرد. جولانی پس از آزادی در سال 2011 فعالیت خود را تحت فرمان بغدادی ادامه داد.
بعد از اینکه احمد الشرع ریاست حکومت سوریه را برعهده گرفت، مطالب زیادی درباره او نوشته شد. با توجه به این اطلاعات و به عنوان یک دانشگاهی که از همان ابتدا بحران و جنگ داخلی سوریه را دنبال کرده، سعی خواهم کرد به برخی مشخصات روانی الشرع اشاره کنم.
اول از همه، باید سراغ اهمیت موضوعی به نام «هویت واقعی و زندگی مخفیانه» برویم. افرادی که فعالیت‌های سازمانی مخفیانه انجام می‌دهند، دست کم به طور همزمان دو هویت دارند و این هویت‌ها اغلب مستقل از یکدیگر هستند! حتی گاهی اوقات، هویتِ تغییر یافته بر هویت روزمره تأثیر می‌گذارد. بنابراین اقدام سودمندی است اگر در آغاز، نگاهی بیاندازیم به داستان زندگی احمد الشرع.
بیوگرافی الشرع
اگرچه گفته می‌شود که احمد الشرع رئیس جمهور فعلی سوریه در سال 1982 در سوریه به دنیا آمده، اما اطلاعاتی نیز وجود دارد که می‌گوید او در ریاض پایتخت عربستان سعودی به دنیا آمده است. پدرش مشاور امور نفت و مادرش معلم بود. گفته می‌شود پدر وی مشاور عبدالرئوف القاسم نخست وزیر سوریه بوده است.
خانواده وی در سال 1989 از ریاض به دمشق نقل مکان کردند. گفته می‌شود که او در دوران تحصیل، فردی درونگرا، باهوش و دارای توان تشویق و حرکت دهی و فعالیت اجتماعی بوده است. الشرع در دوران نوجوانی به دلیل رابطه با دختری علوی تحت فشار اجتماعی قرار گرفت و در مقابل این فشارها مقاومت کرد. این رویداد، نقطه عطفی در زندگی شخصی او است.
محمد الجولانی
زمانی که احمد الشرع 21 ساله شد، اشغال عراق توسط آمریکا آغاز شده بود. دولت سوریه به جهادگران سوریه و مناطق مختلف جهان اجازه می‌داد تا از سوریه به عنوان یک گذرگاه برای جنگ با آمریکایی‌ها در عراق استفاده کنند، زیرا سران دمشق فکر می‌کردند که آنها بعد از عراق در نوبت حمله بعدی خواهند بود.
همچنین گفته می‌شود که احمد الشرع در روند انتقال شبه‌نظامیان جهادی به عراق توسط سازمان اطلاعات سوریه شرکت داشته و او این روند را از طرف استخبارات سوریه انجام داده است. یعنی می‌توان گفت که الشرع به عنوان یک جوان بیست و چند ساله، با استخبارات ارتباط داشت و در طی این روند به تدریج با سیستم اطلاعاتی سوریه آشنا شد.
در این دوره احمد الشرع با هویت محمد الجولانی به القاعده عراق پیوست. همچنین ادعا شده که در آن دوره، گروه زرقاوی که در آن زمان به القاعده عراق معروف بود، همراه با گروه کُردی انصار الاسلام شمال عراق فعالیت می‌کرد.
اگرچه سیا می‌دانست که زرقاوی با انصار الاسلام سوریه فعالیت می‌کند، اما این سازمان اجازه یافت در منطقه پرواز ممنوع، قوی و شکوفا شود. همچنین ادعا شده که جولانی در این دوره اقداماتی را علیه عناصر شیعه که با نیروهای آمریکایی همکاری می‌کردند، انجام داده است.
محمد جولانی در سال 2006 توسط نیروهای آمریکایی دستگیر و در زندان بوکا در جنوب عراق که به عنوان پایگاه آموزشی جهادی شناخته می‌شود، محبوس شد. او در زندان بوکا با ابوبکر البغدادی آشنا شد و رابطه محکمی برقرار کردند. جولانی پس از آزادی از زندان در سال 2011 فعالیت خود را به فرماندهی ابوبکر البغدادی ادامه داده و رئیس القاعده در استان نینوای عراق شد.
جدایی از داعش
محمد الجولانی، در سال 2011 با هدایت ابوبکر البغدادی به سوریه رفت و جبهه النصره را در آنجا تأسیس کرد. جبهه النصره به یک ساختار بین‌المللی متشکل از شبه نظامیان داخلی و خارجی تبدیل شده و از نظر عملیاتی مستقل عمل کرد و همین مساله، به روابط جولانی با بغدادی آسیب وارد کرد.
پس از اعلام موجودیت داعش در سال 2013، زمانی که از نصره خواسته شد به این ساختار بپیوندد، جولانی این دعوت را رد کرد و با ایمن الظواهری رهبر القاعده بیعت کرد. این وضعیت به درگیری‌های خشونت‌آمیز بین جبهه النصره و داعش دامن زد.
جولانی در سال 2016 به منظور بومی‌سازی انقلاب سوریه و کاهش نفوذ جنگجویان خارجی، نام جبهه النصره را به فتح الشام تغییر داد و با تشکیل ائتلاف با گروه‌های دیگر، گروه هیات تحریرالشام را در سال 2017 تأسیس کرد و به یک نیروی مسلط در ادلب تبدیل شد.
جولانی، در ادلب به گروه موسوم به حراس الدین وابسته به القاعده اجازه فعالیت داد. اما بعدها، این ساختار را در سال 2020 منحل و ادعا کرد که چنین چیزی تمامیت را در هم می‌شکند و تا زمان سقوط دمشق، هیات التحریر الشام باید به عنوان تنها مرجع ادلب باقی ماند. مرور مجدد این وقایع، می‌تواند برخی ویژگی‌های شناختی الشرع و نحوه تصمیم‌گیری او را برایمان روشن کند.
توجه به ابعادِ شناختی احمد الشرع
وقتی به مقاطع مختلف داستان زندگی احمد الشرع توجه کنیم، در می‌یابیم که او ساختار شخصیتی پیچیده‌ای داشته و پس از ارزیابی شرایط، تصمیمات خود را بر اساس ملاحظات منطقی گرفته است.
همچنین می‌توان گفت که او دارای ویژگی رهبری است که برای حفظ قدرت خود، تشکیل ائتلاف را با توجه به موقعیت و شرایط در اولویت قرار می‌دهد.
اگرچه او پیشینه ایدئولوژیک رادیکال دارد، اما می‌توان ادعا کرد که او فردی است که با در نظر گرفتن تحولات سیاسی، مستعد امتیاز دادن تاکتیکی است. می‌توان گفت که او دارای ویژگی رهبری است که اتحادها و همکاری‌ها را مطابق با شرایط ایجاد می‌کند و در هنگام تغییر شرایط، از شکستن ائتلاف یا اتخاذ موضع مخالف ابایی ندارد و از این نظر شخصیتی عمل گرا است.
هنگامی که چنین افرادی احساس می‌کنند که قدرت و موجودیت آنها در خطر است، ممکن است اتحادها را تغییر دهند و با پذیرش ایدئولوژی‌های خشن، از موقعیت و پایگاه خود محافظت کنند.
احمد الشرع در بزنگاه‌های ضعف و شکست، با تشکیل ائتلاف‌های جدید، قدرت خود را حفظ کرده و این نشان می‌دهد که او یک متفکر استراتژیک و تصمیم گیرنده عمل گرا است.
الشرع از انعطاف استراتژیک برخوردار بوده و معتقد به برقراری روابط مستحکم برای حفظ قدرت خود است و آگاه است که برای رسیدن به اهداف خود به حمایت سایر کشورها و گروه‌ها نیاز دارد. تمایل به دادن امتیازات تاکتیکی برای دستیابی به اهدافش وجود دارد و می‌توان گفت که به دلایل عملی و نه ایدئولوژیک، ائتلاف می‌کند.
در حالی که اظهارات او مبنی بر مدارا با گروه‌های اقلیت در سوریه نشانه‌ای از موضع‌گیری بر اساس نیازهای عملگرایانه است، در عین حال نشان می‌دهد که او می‌تواند به هویت سازمانی خود بازگردد و زمانی که قدرتش در معرض خطر بیفتد، اقدامات سخت و افراطی انجام دهد.
می‌توان استدلال کرد که روابط با گروه‌هایی که با آنها ائتلاف می‌کند به جای اعتماد، بی‌اعتمادی یا انگیزه‌های ایدئولوژیک، گزینه‌ای به نام تکیه بر تجربیات گذشته است. همچنین می‌توان گفت که او فردی است که پذیرای مذاکره و سازش سیاسی است، مشروط بر اینکه اختیارات او مورد چالش قرار نگیرد.
در پایان باید گفت: ارزیابی مشخصات روانی احمد الشرع، نشان می‌دهد که وقتی اقتدار او به چالش کشیده می‌شود، ممکن است همان هویت پیشین جولانی در او بازیابی و فعال شود و دست به اقدامات تند و افراطی بزند. یعنی از یک سو ما با هویت جولانی روبرو هستیم که نشان دهنده اقتدار و هویت مبتنی بر ایدئولوژی سختگیرانه و چارچوب گروه های کوچک است.
اما در طرف دیگر، هویت احمد الشرع نمایانگر هویت آشتی جویانه و عملگرایانه است. اینکه کدام یک از این هویت‌ها دائمی خواهد بود بستگی به دو موضوع دارد: اول، رقابت‌ها و تنش‌های ایران و اسرائیل در داخل سوریه و دوم، میزان اثرگذاری ترکیه در تشویق احمد الشرع به سمت سیاست‌های صلح طلبانه به شکلی که به همه گروه‌ها و نیروها، امکان مشارکت بدهد.
انتهای پیام/
English (US) · 
Persian (IR) · 
