۳ ساعت پیش به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، طراحی در تئاتر با تمرکز بر ویژگی‌های دیداری و شنیداری به کمک عوامل مختلف یک اثر نمایشی در بهبود روند تولید و اجرای تئاتر تاثیر می‌گذارند، به گونه‌ای که نبود هریک می‌تواند نمایش را برای ارتباط با مخاطب دچار اختلال کند.
به گزارش ایران‌تئاتر،طراحی صحنه، فضا، صدا، لباس، گریم و ... همگی جز عوامل موثری شمار می‌آیند که توجه به آن‌ها از شاخصه‌های مهم کارگردانی و تولید یک کار تیمی خواهد بود.
اهمیت بحث طراحی ما را بر آن داشت تا با تعدادی از طراحان برگزیده جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به گفت‌وگو بپردازیم.
طراحی باید در خدمت اثر باشد
مصطفی حیات، طراح صحنه نمایش «استرالیا» درباره شکل‌گیری ایده تا اجرای صحنه این نمایش گفت: «ابتدا در نظر داشتم برای طراحی صحنه نمایش «استرالیا» روی لامکان بودن فضا تمرکز کنیم اما بعد از مطالعه دقیق‌تر متن و با توجه به پایان نمایشنامه که نوشته شده بود؛ شخصیت‌ها در انتها به ماهی تبدیل می‌شوند؛ به شکل نهایی صحنه رسیدم.»
او ادامه داد: «طراحی صحنه باید در خدمت متن و اثر باشد چراکه در غیر اینصورت ارتباط با مخاطب و انتقال پیام به شکلی که باید انجام نخواهد شد. البته من بر این باور هستم که حتی در طراحی صحنه نیز نباید همه چیز را به صورت آماده در اختیار تماشاگر بگذاریم و باید به این نکته توجه داشته باشیم که طراحی بتواند ذهن مخاطب را حتی ساعت‌ها و روزها بعد از تماشای کار درگیر کند و تماشاگر دست به تحلیل جزئیات نمایش بزند.»
این هنرمند افزود: «خوشبختانه امسال همه گروه‌های حرفه‌ای در کنار هم قرار گرفته بودند و قطعا رقابت در چنین فضایی بسیار ارزشمند است. خوشحالیم که اتفاقات خوبی برای هنرمندان سراسر کشور افتاد و هر استانی سهم خود را از جشنواره به شهر خود برد. البته ما امیدواریم که شرایط برای اجرای آثار برگزیده در تهران و دیگر شهرها هم فراهم شود.»
طراحی فضا، عنصر جدانشدنی کارگردانی تئاتر خیابانی است
پژمان شاهوردی، طراح لباس و فضای نمایش خیابانی «کیمیا» نیز با اشاره به اهمیت طراحی فضا در تئاتر خیابانی عنوان کرد: «طراحی فضا در تئاتر خیابانی یک عنصر جدانشدنی از کارگردانی است. کارگردان برای موفقیت در اجراهای خیابانی باید فضاهای مختلف را با خلاقیت خود و نشان دادن تصاویر به مخاطب عرضه کند.»
او ادامه داد: «تئاتر خیابانی یک تئاتر جهانشمول است و تماشاگران در هر گوشه دنیا باید با روند قصه‌ای که در این گونه نمایشی رخ می‌دهد، ارتباط برقرار کرده و متوجه روایتی که اجرا می‌شود، باشند. در این شرایط وظیفه طراحی فضا برای نمایش خیابانی خیلی سنگین‌تر می‌شود. به همین دلیل هم ما در تئاتر خیابانی از اصطلاح طراحی فضا بهره می‌بریم. طراحی فضا یعنی ما وارد فضایی می‌شویم که تا چند دقیقه قبل، مکان یا میدان تعبیه شده برای اجرا وجود نداشته است.»
این هنرمند افزود: «طراحی فضا نیازمند دانش و شناخت است. این دانش باید توسط مطالعه، تحقیق و پژوهش به دست بیاید. اگر ما طراحی خوب در فضاهای مختلف اجرا داشته باشیم، می‌توانیم یک کارگردان خوب باشیم. در غیر اینصورت کارگردان آشنایی با فاکتورهای مهم اثر خیابانی نداشته است.»
شاهوردی بیان کرد: «ما برای تئاتر خیابانی کرسی دانشگاهی نداریم. اگر هم هست تعداد اندکی از دانشکده‌های علمی کاربردی در حد یکی دو واحد به آن پرداخته‌اند و متاسفانه به صورت تخصصی به این گونه اجرایی توجه نمی‌شود.»
او با اشاره به جهانشمول بودن تئاتر خیابانی ادامه داد: «در بسیاری از آثار شاهد اثر قصه‌گو هستیم که با کلام مخاطب را همراه می‌کنند و اگر کلام را از آن‌ها بگیریم، دیگر امکان ارتباط با مخاطب دیگر کشورها را نخواهند داشت. باید توجه داشت که آثار جهانشمول با تصویر با مخاطب ارتباط برقرار کرده و نیاز به مترجم ندارند. هنرمندان تئاتر خیابانی دیگر کشورها به این دانش رسیده‌اند که تئاتر خیابانی، تئاتری است که زبان بدن، بیشتر از زبان گفتار در آن حکمفرماست.»
شاهوردی با بیان اینکه شناخت درست از تئاتر خیابانی و توجه به زبان مشترک از مهم ترین شاخصه‌های این گونه نمایشی است از لزوم توجه بیشتر به تئاتر خیابانی و برگزاری کلاس‌های تخصصی برای آموزش فاکتورها و شاخصه‌های آن گفت.
موسیقی و قدرت بیان ناگفته‌ها
رامین قاسمی، طراح صدا و آهنگساز نمایش «سارا» از اردبیل گفت: «ما در این اثر با داستانی فولکلور روبرو بودیم که کارگردان به شیوه اجرایی مدرن آن را روی صحنه آورد. با توجه به این رویکرد و نگاه کارگردان سعی شد تا موسیقی کلاسیک با موسیقی بومی و فولکلور تلفیق شود. همچنین از آنجاکه داستان از طریق رودخانه روایت می‌شد، برای انتقال بهتر فضا از سازهایی ابداعی خودم، صداهایی به کار اضافه کردم.»
این هنرمند ادامه داد: «معمولا آنچه بازیگر نمی‌تواند از طریق کلام یا بدن به مخاطب منتقل کند با موسیقی بیان می‌شود و طبیعتا موسیقی جایگاه مهمی در تئاتر دارد.»
او افزود: «امروزه بیشتر تلاش می‌شود تا موسیقی موازی با حس و حال بازیگر و کلام او با کار همراه باشد اما من کاملا با این موضوع مخالف هستم. به نظر من موسیقی باید متضاد با این حس باشد چراکه در این صورت کمک زیادی به دید بصری و شنیداری تماشاگر خواهد کرد.»
این هنرمند با اشاره به سختی کار در استان‌ها بیان کرد: «روند تمرین و تولید تئاتر در استان‌ها به دلیل کمبود فضای مناسب وکمک هزینه‌های اندک بسیار سخت است. با این وجود امسال شاهد درخشش بیش از پیش هنرمندان فعال تئاتر از سراسر کشور و اکثر استان‌ها بودیم. شاید برخی مخاطبان در ناخودآگاه خود برای تئاتر تهران برتری نسبت به تئاتر دیگر استان‌ها در نظر داشتند اما خوشبختانه طی سال‌های اخیر هنرمندان دیگر استان‌ها ثابت کردند که چیزی از تئاتر پایتخت کم ندارند.»
۲۴۴۵۷
English (US) · 
Persian (IR) · 
