میترهای پالایشگاهی راهی برای مقابله با قاچاق سوخت و کنترل ناترازی؛ ورود جدی قوه قضاییه برای نصب و راه‌اندازی میتر‌های بنزین

پیگیری‌های قوه قضاییه باعث شد که دستورات لازم برای نصب و راه‌اندازی میتر‌های بنزین طی ۲ تا ۳ هفته آینده در پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس صادر شود؛ کارشناسان معتقدند این میتر‌ها در اندازه‌گیری میزان دقیق تولید فرآورده‌های نفتی، جلوگیری از اتلاف انرژی، مقابله با قاچاق سوخت و کنترل ناترازی تاثیر به‌سزایی دارند.

طی ماه‌های اخیر، با اقدامات گسترده در استان‌های هرمزگان، خوزستان، کرمان و آذربایجان غربی، ده‌ها باند قاچاق سوخت منهدم، شناور‌ها و وسایل نقلیه قاچاقچیان توقیف و زیرساخت‌های قاچاق از جمله خطوط لوله و جاده‌های اختصاصی شناسایی و جمع‌آوری شده‌اند.

بعد از اقدامات اخیر دستگاه قضایی جهت رفع مشکل ناترازی انرژی، بازدید‌های مستمری از تأسیسات مرتبط با این حوزه از سوی مسئولان دستگاه قضایی صورت گرفت و با توجه به حساسیت در بحث نصب و راه اندازی میترها، این موضوع از طریق صدور دستورات ویژه قضایی مورد تأکید قرار گرفته است. 
 
موضوع نصب دستگاه‌های اندازه‌گیری فرآورده‌های نفتی یا میتر‌ها از ۲ سال قبل مورد تأکید مسئولان قضایی استان هرمزگان بود و در این بازه زمانی و طی بازدید‌های مستمر، براساس مصوبات و تذکرات مکرر خطاب به مسئولان و دستگاه‌های مربوطه اعلام شده است که در جا‌هایی که هرگونه انرژی و سیالی جابه‌جا می‌شود باید میتر نصب شود.

باتوجه به شرایط خاص انرژی کشور، دستگاه قضایی در یک ماه اخیر، اقدامات متعدد میدانی را انجام داده است و بر این اساس در هفتمین اقدام و حضور میدانی به‌منظور نظارت بر اقدامات انجام شده، از مبدا تولید فرآورده‌های سوختی و انرژی و ۲ پالایشگاه مهم استان و کشور یعنی پالایشگاه‌های نفت بندرعباس و نفت ستاره خلیج‌فارس بازدید شد. 

سعید نوری‌کرم، کارشناس انرژی در گفت‌و‌گو با میزان اظهار کرد: سیستم میترینگ به‌طور خاص در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی به سیستم‌های اندازه‌گیری حجم یا جرم سیالات گاز، مایع یا حالت ۲ فازی گفته می‌شود و در ۲ دسته دینامیکی و استاتیکی وجود دارند.

وی ادامه داد: در محاسبات حجمی نفت و گاز، همواره به دلایل مختلفی مانند مسائل فنی یا قاچاق، اختلافاتی میان میزان تولید و توزیع مشاهده می‌شود.

به گفته این کارشناس انرژی یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که استفاده از میتر‌ها را در پالایشگاه‌ها ضروری می‌سازد، مدیریت مؤثر بر مسئله قاچاق است. افزون بر این، به‌کارگیری این تجهیزات امکان پایش دقیق فرایند تولید تا توزیع فرآورده‌های نفتی را فراهم می‌کند و با ارائه داده‌های دقیق، می‌توان از میزان اتلاف انرژی آگاهی یافت. این مزیت‌ها نقش مهمی در بهینه‌سازی فرایند‌ها و افزایش شفافیت عملیاتی در صنعت نفت ایفا می‌کنند.

وی تاکید کرد: آمارهایی مانند قاچاق ۲۰ میلیون لیتر سوخت در روز، تا زمانی که تمامی نقاط تولید و توزیع به سیستم‌های میترینگ مجهز نشوند، چندان قابل استناد نیستند و ممکن است مقدار واقعی کمتر یا بیشتر از ارقام اعلام‌شده باشد. با استقرار و بهره‌گیری از تجهیزات میترینگ دقیق، می‌توان به‌صورت شفاف و مستند تعیین کرد چه میزان از فرآورده‌های نفتی روزانه از طریق قاچاق یا اتلاف انرژی هدر می‌رود.

نوری‌کرم معتقد است که در شرایط کنونی صنعت انرژی کشور، استفاده از میتر‌ها می‌تواند نقشی مؤثر در کاهش ناترازی انرژی ایفا کند. ازاین‌رو، راه‌اندازی این تجهیزات، به‌ویژه با توجه به ورود دستگاه قضایی به این موضوع، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

این کارشناس انرژی ادامه داد: در بسیاری از پالایشگاه‌ها میتر وجود دارد و در برخی نیز این میتر‌ها نیاز به‌روزرسانی، تعمیر یا تعویض دارد؛ باتوجه به این‌که بسیاری از این میتر‌ها برای تعمیر نیاز به ثبت سفارش قطعات دارند و وارداتی هستند ممکن است به‌طور کامل از مدار خارج شوند که راه‌اندازی مجدد این ابزار نیز زمان‌بر خواهد بود.

طرح ملی میترینگ از سال ۱۳۸۹ و بر اساس بند ج ماده ۱۲۹ برنامه پنجم توسعه به‌عنوان یک تکلیف قانونی معرفی شد و در دولت سیزدهم نیز توجه ویژه‌ای به آن معطوف شد؛ با ابلاغ برنامه هفتم توسعه، این طرح در دولت چهاردهم به‌طور جدی در دستور کار قرار گرفته است.

نوری‌کرم گفت: براساس گزارش‌های وزارت نفت، در نقاط مبادلاتی زنجیره تولید نفت و گاز، از مجموع نقاط شناسایی‌شده، ۵۸۸ نقطه نیازمند ارتقای سامانه‌های موجود یا نصب سامانه‌های جدید هستند. برای تکمیل این طرح و تجهیز تمامی این نقاط به سیستم‌های میترینگ پیشرفته، برآورد می‌شود که حدود یک میلیارد دلار منابع مالی مورد نیاز باشد.