۲ هفته پیش 
نشست بررسی راهبردهای ایران در قبال دولت جدید آمریکا با حضور کارشناسان در خانه اندیشه‌ورزان برگزار شد.
نشست بررسی راهبردهای جمهوری اسلامی ایران در قبال دولت جدید آمریکا با حضور صابر میرزایی، معاون پژوهش و توسعه مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت ریاست‌جمهوری و امیرعلی ابوالفتح، کارشناس ارشد مسائل آمریکا در خانه اندیشه‌ورزان برگزار شد.
امیرعلی ابوالفتح، کارشناس ارشد مسائل آمریکا، در تحلیل خود درباره مذاکرات ایران و آمریکا گفت: اگر این جلسه ۴۰ روز پیش یا ۴۰ روز بعد برگزار می‌شد، ممکن بود تصویری متفاوت از لحظه انتقال قدرت در آمریکا داشته باشیم؛ صحبت‌هایی که امروز مطرح می‌کنم، ممکن است در روز‌های آینده به تغییرات معناداری مواجه شود.
ابوالفتح عنوان کرد: دولت آمریکا هنوز تشکیل نشده است، بنابراین نمی‌توانیم قضاوت دقیقی انجام دهیم، باید تیم امنیت ملی و سیاست خارجی رای بگیرند. در این مقطع، هنوز مشخص نیست که چه افرادی در این تیم‌ها تایید خواهند شد.
وی با اشاره به اظهارات یکی از مقام‌های آمریکایی گفت: مارکو روبیو اخیرا گفته است ما باید با ایران به توافق برسیم، اما نباید این توافق به‌گونه‌ای باشد که باعث تقویت ایران شود بنابراین می‌توان گفت که آمادگی برای رسیدن به توافق از طرف آمریکا و ایران وجود دارد، اما مسئله اصلی این است که آیا این توافق می‌تواند پایدار بماند یا خیر.
کارشناس مسائل آمریکا بیان کرد: ما با آمریکا همیشه در حال مذاکره بوده‌ایم و خواهیم بود، اما بحث اصلی مذاکره نیست، بلکه توافق است؛ اگر توافقی صورت گیرد، باید مطمئن شویم که این توافق پایدار خواهد ماند و تکرار تجربه تلخ برجام تکرار نخواهد شد.
صابر میرزایی، معاون پژوهش و توسعه مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت ریاست‌جمهوری در ادامه نشست به تحلیل وضعیت کنونی روابط ایران و آمریکا پرداخت و گفت: اگر بخواهیم صادقانه بگویم، خود آمریکایی‌ها هم هنوز نمی‌دانند که چه برخوردی با ایران داشته باشند، زیرا این موضوع بستگی به شرایط پیش رو و رفتار‌های ایران خواهد داشت.
میرزایی به رویکرد آمریکا در استفاده از «چماق و هویج» اشاره کرد و یادآور شد: اگر آمریکا بتواند از سیاست چماق استفاده کند، احتمالا به سمت سیاست‌های نرم‌تر نخواهد رفت، به‌ویژه اگر تحریم‌ها و فشار‌ها کارآمد باشند، انتظار نمی‌رود که مذاکره‌ای صورت گیرد.
وی همچنین به تفاوت دیدگاه‌های دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان اشاره کرد و گفت: دموکرات‌ها با رویکرد گلوبالیستی خود، به‌دنبال حل مشکلات با ایران به‌صورت گامبهگام بودند، اما جمهوری‌خواهان تمایل دارند تمام مشکلات را یک‌باره حل کنند.
میرزایی همچنین با تأکید بر اینکه مذاکره با ایران در دوران ترامپ ممکن است بیشتر تحت فشار و تهدید قرار گیرد، تصریح کرد: ایران در برابر تهدید‌ها و فشار‌ها به شدت مقاومت کرده است. ایران از گذشته تجربیات زیادی در مذاکره داشته و به دنبال توافقی است که محدود به موضوع‌های خاص نباشد و شرایطی پایدار ایجاد کند.
- بیشتر بخوانید:
- بقایی: ایران هیچ‌گاه درباره توانمندی‌های نظامی و دفاعی خود مذاکره نخواهد کرد
- عراقچی: غیر از مذاکره هسته‌ای با اروپا فعلا مذاکره دیگری نداریم
ابوالفتح در ادامه این نشست گفت: ما باید به این نکته توجه کنیم که آنچه برای ایران قابل توافق است، متفاوت از آن چیزی است که آمریکایی‌ها به دنبال آن هستند. موضوعاتی مثل توان موشکی و وضعیت دفاعی کشور برای ایران خط قرمز است و نمی‌توان در این زمینه‌ها به توافق رسید. اما در سایر مسائل، احتمال توافق وجود دارد.
وی افزود: از نظر جمهوری اسلامی، برجام یک الگوی مناسب بوده است که در آن، ایران و آمریکا چیزی دادند و چیزی گرفتند. البته تغییراتی در ماهیت برجام نمی‌تواند اعمال شود، اما می‌توان آن را به‌روز رسانی کرد. براساس صحبت‌های عراقچی، ایران آماده است که در چارچوب برجام با آمریکا وارد مذاکره شود.
این کارشناس مسائل آمریکا به سیاست‌های واشنگتن اشاره کرد و گفت: اگر آمریکا تغییرات جدی در رویکرد خود نسبت به ایران ندهد، امکان توافق دشوار خواهد بود. تجربه نشان داده است که هرگاه آمریکا تهدیدهای بزرگ‌تر از ایران را احساس کرده، به سمت مذاکره با کشور‌هایی که پیش از این دشمن بوده‌اند، حرکت کرده است.
وی تاکید کرد: چشم‌انداز مذاکرات ایران و آمریکا به‌طور کلی مبهم است؛ به نظر می‌رسد که ایران و آمریکا هر دو تمایل به مذاکره دارند، اما رسیدن به توافقی که ایران از آن راضی باشد، بسیار دشوار است، فاصله‌ها بسیار زیاد است و برای رسیدن به توافق، باید تحولات زیادی در سیاست‌های دو طرف رخ دهد.
صابر میرزایی درباره وضعیت مذاکرات ایران و آمریکا گفت: شرایط و ابتکار عمل‌ها در این مذاکرات مشخص نخواهد کرد و در نهایت شرایط جهانی باید تغییر کند. ما معتقدیم که این تغییرات جهانی است که می‌تواند سرنوشت این مذاکرات را رقم بزند و نه خلاقیت سیاستمداران یا مذاکره‌کنندگان. تا زمانی که شرایط تغییر نکند، دست آمریکا و ایران در مذاکرات بسته خواهد بود.
وی بیان کرد: ایران دیگر آن ذهنیت ۳۰ سال پیش را درباره توانمندی‌های آمریکا ندارد و به‌وضوح می‌داند که آمریکایی‌ها نمی‌توانند تهدیدهای گذشته را به همان شیوه پیش ببرند، اما آمریکایی‌ها هنوز خود را قوی‌تر از آنچه که هستند برآورد می‌کنند و به همین دلیل به‌دنبال استفاده از فشار و تهدید هستند تا امتیازاتی بگیرند.
میرزایی ادامه داد: در ایران دو اندیشه متفاوت وجود دارد؛ یکی از این اندیشه‌ها معتقد است که ایران باید انعطاف بیشتری نشان دهد و مانند ترکیه یا پاکستان در مسیری مشابه حرکت کند، اما اندیشه دیگری می‌گوید که هرگونه کوتاه آمدن از طرف ایران، تنها مطالبات آمریکا را بیشتر خواهد کرد و آنها همچنان بر خواسته‌های خود پافشاری خواهند کرد.
معاون پژوهش و توسعه مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت ریاست‌جمهوری با اشاره به تجربیات گذشته ایران در تعامل با آمریکا عنوان کرد: در گذشته، ایران در موقعیت‌های مختلف همچون قرارداد الجزایر و همکاری با آمریکا در موضوع‌های عراق و افغانستان تلاش کرد روابط خود را بهبود بخشد، اما هیچ‌گاه آمریکایی‌ها به وعده‌های خود عمل نکردند و این باعث از بین رفتن اعتماد ایران به آمریکا شد.
میرزایی گفت: در شرایط فعلی، سیاست ایران مبتنی بر مقاومت است و هر گونه تسلیم شدن در برابر فشار‌های خارجی، تنها به تضعیف بیشتر منافع ملی ایران خواهد انجامید؛ آینده مذاکرات بستگی به تغییرات جهانی دارد و در حال حاضر نمی‌توان چشم‌انداز روشنی برای توافق‌های پایدار بین ایران و آمریکا ترسیم کرد.
ابوالفتح، درباره مذاکرات و روابط ایران و آمریکا بیان کرد: در حال حاضر ایران و آمریکا هر دو در مدیریت تنش‌ها فعال هستند. مشکل این است که بحران‌ها پیوسته در حال افزایش است و هر بار که یک بحران را مدیریت می‌کنیم، بحران بعدی به‌طور جدی‌تر و پیچیده‌تر می‌آید؛ به‌عنوان مثال، در سال‌های اخیر ایران و آمریکا دو بار در آستانه جنگ قرار گرفته‌اند. حتی در یک مقطع، آمریکا تصمیم به حمله به ایران گرفت، اما در نهایت از این اقدام صرف‌نظر کرد.
وی ادامه داد: در این شرایط، مدیریت تنش نه‌تنها برای ایران بلکه برای آمریکایی‌ها نیز سخت و پرخطر است. طرفین به‌طور مداوم در حال افزایش فشار‌ها هستند، اما هر دو طرف نمی‌خواهند که بحران‌ها به جنگ تبدیل شوند. در واقع، ایران و آمریکا هر دو به دنبال مدیریت بحران هستند، اما بحران‌ها همچنان افزایش می‌یابند.
ابوالفتح در ادامه تصریح کرد: ایران باید در این شرایط خط قرمز‌های خود را مشخص کند. برخی در ایران معتقدند که باید به آمریکا انعطاف نشان دهیم تا وضعیت بهتر شود، در حالی که برخی دیگر بر این باورند که هر امتیازی که به آمریکا بدهیم، موجب افزایش خواسته‌های آنها خواهد شد. از نظر این افراد، ایران باید مقاومت کند تا در مذاکرات آینده قدرت چانه‌زنی بیشتری داشته باشد.
وی با اشاره به رویکرد آمریکا در برخورد با ایران گفت: آمریکا پس از تجربه جنگ‌های قرن بیستمی، به‌دنبال تغییرهای عمده در سیاست‌های خود بوده است. از جمله این تغییرها، تمرکز بیشتر بر روی استفاده از سلاح‌های غیرنظامی و اقدام‌های اجرایی به جای حملات نظامی است. خوشبختانه در حال حاضر، آمریکا دیگر مانند گذشته به‌دنبال درگیری نظامی نیست، اما همچنان فشار‌های اقتصادی و تحریمی خود را ادامه می‌دهد.
ابوالفتح افزود: در نهایت، مشکلات امنیتی ایران با آمریکا باید حل شود، نه اینکه تنها از بیزینس و تجارت استفاده کنیم. برجام نشان داد که بخشی از مشکلات امنیتی ایران حل شد و این موجب شکل‌گیری بازار‌هایی برای ایران شد، اما اگر مسائل امنیتی حل نشود، هیچ‌گونه پیشرفت اقتصادی درپی نخواهد داشت. بنابراین، توافق‌ها باید مبتنی بر حل مسائل امنیتی و منافع ملی ایران باشد.
معاون پژوهش و توسعه مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت ریاست‌جمهوری ادامه داد: در حالی که نیاز به اصلاحات جدی در سیاست‌های اقتصادی کشور داریم، همچنان به جای حل مسائل با بهره‌وری، به‌دنبال افزایش یارانه‌ها و توزیع منابع هستیم. این سیاست‌ها در درازمدت مشکلات بیشتری برای کشور به وجود آورده و مانع از توسعه اقتصادی شده است.
وی همچنین عنوان کرد: همیشه بحران‌ها در ایران و آمریکا در حال افزایش هستند و تا زمانی که سیاست‌های داخلی به‌درستی اصلاح نشوند، همچنان این بحران‌ها ادامه خواهد داشت؛ دولت باید به جای امید به رفع تحریم‌ها، به حل مشکلات داخلی و تقویت سیستم اقتصادی توجه بیشتری کند.
میرزایی بر اهمیت توجه به مسائل اقتصادی داخلی و نیاز به مدیریت درست منابع تاکید کرد و گفت: در حال حاضر، با وجود تمامی فشار‌ها و تحریم‌ها، ایران می‌تواند بدون صادرات نفت به حیات خود ادامه دهد. صادرات غیرنفتی کشور اکنون به میزان واردات رسیده است و به همین دلیل، دیگر نیازی به تکیه بر نفت برای تأمین منابع مالی دولت وجود ندارد.
انتهای پیام/
English (US) · 
Persian (IR) · 
